Speen en duimzuigen
Als uw kind nog op zijn of haar duim zuigt als de blijvende tanden doorbreken, zullen de blijvende tanden vaak scheef gaan staan. Ook kan de positie van de onderkaak ten opzichte van de bovenkaak zal veranderen. Om dit te voorkomen kunt u de pasgeborene een speen geven zodra hij of zij op de duim of vingers begint te zuigen. Verkeerd en te vaak een speen gebruiken is ook niet goed, maar de speen kan makkelijker worden afgeleerd omdat hij niet aan het lichaam vastzit. Zaak is om ervoor te zorgen dat uw kind het zuigen op de duim of speen heeft beëindigd voordat de blijvende tanden doorkomen. Dit is rond het zesde levensjaar.
Stoppen met duimen
De duim oefent druk uit op de tanden en het gehemelte. Dat effect is blijvend en bepaalt dus ook de stand van de tanden van het volwassen gebit. De gevolgen van het duimzuigen worden onder andere bepaald door de frequentie, de intensiteit, de positie van de duim en de kracht waarmee geduimd wordt.
Tips voor stoppen met duimen:
- Toon begrip en ontmoedig het duimen voorzichtig.
- Een reminder zoals een pleister op de duim kan helpen.
- Het is belangrijk dat uw kind ook zelf wil stoppen met duimen.
- Plan één stap tegelijk en probeer niet alles in één keer af te leren.
- Als het kind overdag niet meer duimt, kan de gewoonte ‘s nachts worden afgeleerd door een handschoen of een sokje over de duim te doen.
- Complimentjes als het kind niet duimt, werken beter dan boosheid als uw kind duimt.
- Houd bij hoe lang uw kind niet meer duimt (bijvoorbeeld met een kaart waarop u het kind beloont met kleine stickers) en geef eventueel kleine cadeautjes.
De speen
In eerste instantie heeft de speen een duidelijk doel. Pasgeboren baby’s hebben een grote zuigbehoefte. De speen is een hulpmiddel om daarin tegemoet te komen en het kindje tevreden te stellen. Als het kindje ongeveer een jaar is, is de zuigreflex afgenomen. Dan dient de speen alleen nog voor het gevoel van troost, veiligheid en rust. Als oudere kindjes nog steeds een speen gebruiken, kan dit nadelige effecten hebben. Zo kan de bovenkaak versmallen, het gehemelte verhogen of een overbeet ontstaan. Ook als uw kind nog een melkgebit heeft! Dit kan leiden tot problemen met de spraakontwikkeling. Ook een scheef gebit en beugel op latere leeftijd kunnen een gevolg zijn.
Advies bij gebruik van spenen:
- Stop een speen nooit in uw eigen mond om hem schoon te maken, maar spoel hem af onder de kraan. In uw mond zitten bacteriën die onder andere gaatjes veroorzaken.
- Probeer uitwisseling van speeksel tussen je kind en anderen zoveel mogelijk te voorkomen en kook de speen regelmatig uit.
- Haal de speen of duim uit de mond tijdens het slapen. Duw lichtjes tegen de onderkaak zodat hij zijn mondje sluit. Als dat niet lukt, wacht er dan nog even mee en probeer het later nog eens.
- Gebruik de speen voor specifieke momenten: voor het slapen gaan of rozige momenten zoals vlak na het eten of na het bad.
- Wen het kind eraan dat de speen niet mee naar buiten gaat, maar alleen in een noodgeval zoals extreme moeheid gegeven wordt.
Tips voor stoppen met de speen:
- Stop voor de eerste verjaardag. De zuigbehoefte van baby’s neemt na zes tot acht maanden flink af. Door voor de eerste verjaardag het gebruik van de speen af te bouwen, voorkomt u gewenning en gaat het stoppen makkelijker.
- Doordat de fopspeen voor veiligheid staat, is het belangrijk dit niet af te bouwen in onrustige perioden zoals tijdens de vakantie of een verhuizing of rond de verjaardag.
Of anders:
- Zorg ervoor dat het duidelijk is dat uw kind niet altijd zijn speen mag. Bijvoorbeeld alleen nog voor het slapengaan. Ga zo steeds een stap verder, totdat de fopspeen geheel verdwenen is.
- Leg uw kind op een rustig moment uit dat de speen echt weg moet om gezonde tanden te houden.
- Zorg dat u volledig achter het besluit om te stoppen staat en dat de andere verzorgers u hierin steunen.
- Bedenk samen een waardig afscheid (bijvoorbeeld door de speen mee te geven aan Sinterklaas).
- Benadruk hoe groot uw kind al is en dat het ‘cool’ is om te stoppen met spenen.
- Zorg dat er echt geen spenen meer in huis zijn.
- Bedenk samen met uw kind iets dat hij/zij voortaan bij zich in bed kan nemen, zoals een pop of knuffel. Of welke gedachten op een dergelijk moment kunnen helpen.
- Prijs uw kind als het zijn best doet om met de speen te stoppen.
Benadruk positief gedrag, dan zal stoppen veel soepeler gaan. Houd vol, anders is alle energie en moeite voor niets geweest. Vaak ziet u na een aantal dagen resultaat.